27 września obchodzimy Światowy Dzień Turystyki, ustanowiony przez ONZ w 1979 r. Jego celem jest podniesienie świadomości na temat roli turystyki i jej wpływu na społeczne, kulturowe, polityczne i ekonomiczne wartości na całym świecie.
Turystyka może przybierać różne postacie, w zależności od tego, jakie są motywy podróżującej osoby: poznawcza, wypoczynkowa, kwalifikowana, zdrowotna, biznesowa czy religijna.
Coraz więcej mówi się o negatywnym wpływie turystyki, zwłaszcza tej masowej, zarówno na przyrodę, jak i lokalne społeczności.
W tym wpisie skupimy się jednak na czym innym; opowiemy Wam o jednej z form turystyki, której amatorzy mogą realizować swą pasję szczególnie na terenie naszych Jurajskich Parków Krajobrazowych.
Mowa tu o geoturystyce. Jak sama nazwa wskazuje, polega ona na podróżach i poznawaniu różnorodnych obiektów geologicznych i naturalnych form krajobrazu. W obrębie jej zainteresowań znajdują się m.in. wulkany, lodowce, formy skalne, wodospady, jaskinie, minerały, skamieniałości i minerały oraz obiekty antropogeniczne, takie jak kamieniołomy, kopalnie, budowle wykorzystujące różne surowce skalne, czy wreszcie wykopaliska archeologiczne.
Mimo, że takie miejsca i obiekty były znane już dawno temu, ludzie nie byli szczególnie zainteresowani tą tematyką. Pierwszą osobą, która użyła terminu “geoturystyka” (w 1995 r., a więc stosunkowo niedawno) był Brytyjczyk Thomas Hose. W swoim artykule napisał, że aktywność ta ma ogromny potencjał i jest powiązana z ekoturystyką czy turystyką górską.
Atrakcji geoturystycznych na świecie jest mnóstwo, zarówno pochodzenia naturalnego jak i antropogenicznego. Nie brakuje ich również na terenie Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, zwłaszcza na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.
Jedną z nich jest Jaskinia Nietoperzowa, znajdująca się w Dolinie Będkowskiej w miejscowości Jerzmanowice. Swoją nazwę zawdzięcza – naturalnie – nietoperzom, i to zarówno współcześnie ją zamieszkującym, jak i znalezionym tam szczątkom kopalnym. Jaskinia powstała w wapieniach jurajskich w wyniku procesów krasowych i ma bogatą szatę naciekową. Miejsce to znane jest również jako stanowisko górnopaleolityczne, datowane na 38 tys. lat wstecz, będące obozowiskiem łowców niedźwiedzia jaskiniowego. Zwiedzanie jest możliwe tylko z przewodnikiem.
Kolejnym równie ciekawym miejscem jest Rezerwat Przyrody Wąwóz Bolechowicki, znajdujący się w Karniowicach. W rezerwacie chronione są: skalna brama, skałki wapienne oraz zbiorowiska roślinne. Brama Bolechowicka zbudowana jest z wapienia skalistego, a tworzą ją dwie główne skały: Filar Abazego oraz Filar Pokutników.
A poniżej jeszcze kilka przykładów obiektów geoturystycznych:
- Kościół w Będkowicach (kamień w architekturze + amonity)
- Ścieżka górnicza w Tenczynku
- Doliny: Kobylańska, Będkowska, Racławki
- Skałki w Dubiu
- Muzeum Agatów w Rudnie
- Dolina Wodąca i Skały Zegarowe
- Ostańce Jerzmanowickie
- Skałki Piekarskie
Tekst: Anna Pałasz i Katarzyna Śnigórska
Zdjęcia: Joanna Dragon
Geoturystyka to z pewnością wyjątkowa forma spędzania czasu. Dostarcza człowiekowi samych korzyści. Wolny czas w naturze, wśród ciszy i spokoju, dodatkowo wysiłek fizyczny (nawet jeśli spacer) oraz nauka jaką się czerpie z obcowania z krajobrazem, skałami, minerałami czy skamieniałościami. Takie Dolinki Podkrakowskie to idealny przykład, ale również bardzo ciekawymi obiektami geoturystycznymi bywają chociaż by dawne miejsca eksploatacji – kamieniołomy, dawne łomiki. Człowiek wnika w budowę geologiczną regionu. Weźmy za przykład dawny kamieniołom w Regulicach. Urokliwe miejsce, ciekawe skały – wylewne skały magmowe “melafiry” oraz piękne minerały, takie jak agaty czy ametysty. Na blogu REALGAR jest artykuł o tym wyjątkowym miejscu: “REGULICE – co wulkanizm ma do ametystów i agatów?” https://realgarblog.com/ametysty-agaty-regulice/