Tenczyński Park Krajobrazowy wyróżnia się niesamowitymi walorami kulturowymi, przyrodniczymi i krajobrazowymi. Z jego położenia na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej wynika skomplikowana i bardzo interesująca budowa geologiczna. To zatem świetny obszar do uprawiana geoturystyki, a miejscem do tego szczególnie odpowiednim i wyjątkowym jest rezerwat przyrody „Zimny Dół” w miejscowości Czułów.
Rezerwat został utworzony w 1991 roku ze względu na unikatowe elementy przyrodnicze i geologiczne. Chociaż niewielki (obejmuje powierzchnię zaledwie 2,22 ha), jest bardzo bogaty i różnorodny.
Najbardziej rzucającym się w oczy elementem przyrody rezerwatu „Zimny Dół” są niezwykle różnorodne formy skalne, o często wymyślnych kształtach. Niektóre z nich przypominają grzyby, niesamowite wrażenie robią rozłożyste okapy, schrony skalne i mijane na trasie jaskinie. Najbardziej okazałą wychodnią skalną jest Wielka Zerwa – pionowa ściana o wysokości 20 m! Całość tworzy zespół labiryntów, który jest szczególną atrakcją dla małych turystów, ale także ci starsi mogą przeżyć tu wspaniałą przygodę.
Magiczny i tajemniczy charakter nadają temu miejscu bluszcze, gęsto oplatające okazałe buki i skały. Osobniki porastające Wielką Zerwę dorastają nawet do 15 m wysokości, a średnica ich łodyg przekracza 5 cm, co dla bluszczu jest znaczącym wynikiem. Ponadto wiek najstarszych z nich datuje się nawet na ponad 600 lat. Do niedawna miejsce to było uznawane za jedno z niewielu we wschodniej części kraju, gdzie można zobaczyć kwitnące jego okazy. Dziś, ze względu na ocieplający się klimat, takich miejsc jest znacznie więcej, ale mimo to Zimny Dół nadal zaskakuje obfitością kwiatostanów tej rośliny i nie utracił swojej wyjątkowości. Co więcej, pnącze to jest zielone przez cały rok, zatem rezerwat nie traci swojego charakteru nawet w zimie. Jednak dla fanów botaniki najbardziej atrakcyjna będzie wycieczka wczesną wiosną. Wtedy to runo przybiera barwy pierwszych kwiatów, nazywanych geofitami. Możemy cieszyć się tu widokiem kokoryczy pełnej, zawilca gajowego, przylaszczki pospolitej czy przytulii wonnej. Na tym terenie występują także inne gatunki warte uwagi, jak czworolist pospolity czy kopytnik pospolity.
Ciekawostką jest także, że w pobliżu rezerwatu, przy szlaku czerwonym, znajduje się źródło, gdzie woda wypływa bezpośrednio z jaskini.
Jak dotrzeć do „Zimnego Dołu”?
Tenczyński Park Krajobrazowy rozciąga się równoleżnikowo pomiędzy Krakowem na wschodzie i Chrzanowem na zachodzie, natomiast rezerwat „Zimny Dół” zlokalizowany jest na terenie miejscowości Czułów. Obszar ten znajduje się około 25 km na zachód od Krakowa. Najszybciej dotrzecie tu samochodem, bo w około 30 minut. Nieco bardziej skomplikowany i czasochłonny jest dojazd komunikacją zbiorową z Krakowa.
Przez dno Doliny Zimny Dół i miejscowość Czułów przejdziemy turystycznym szlakiem czerwonym, natomiast przez sam rezerwat przebiega ścieżka edukacyjna, oznaczona kolorem zielonym.
Kilka słów o trasie
Zielona ścieżka edukacyjna ma postać pętli o długości zaledwie około 1 km, ale można tam ciekawie spędzić naprawdę dużo czasu ze względu na jej charakter. Na trasie zaskoczyć nas mogą strome zbocza Doliny Zimny Dół, powalone drzewa czy przesmyki i labirynty skalne. To idealne miejsce dla małych odkrywców, jednakże niemożliwe do przeprawy z wózkiem. Warto pamiętać o zasadach panujących w rezerwacie, zatem podczas wędrówki nie można tu m.in. schodzić z oznakowanej ścieżki, zrywać lub niszczyć roślinności, hałasować czy też zabrać na wycieczkę swojego czworonożnego pupila.
Tekst: Z. Zarzycka
Zdjęcia: P. Ciaptacz