Ciężkowice - to właśnie tu.
W Ciężkowicko-Rożnowskim Parku Krajobrazowym, około 40 kilometrów na południe od Tarnowa, niespełna 50 km na północny wschód od Nowego Sącza, w przybliżeniu 2 godziny drogi od Krakowa leżą Ciężkowice. Ta niewielka, przepiękna, pogórzańska miejscowość jest dziś miejscem kilkudniowych, weekendowych czy nawet popołudniowych wypraw. Na turystów czeka tu sporo atrakcji, znajdziemy tu m.in. Muzeum Przyrodnicze im. Krystyny i Włodzimierza Tomków, zabytkowy rynek, Park Zdrojowy im. Burmistrza Zbigniewa Jurkiewicza, czy oddane do użytku rok temu: Małopolskie Centrum Edukacji Ekologicznej oraz Ścieżka w koronach drzew. Pomimo mnogości atrakcji turystycznych wielu z sentymentem kojarzy Ciężkowice z rezerwatem ,,Skamieniałe Miasto” – to o nim będzie dzisiejszy blog.
Brama przy dolnym wejściu do rezerwatu.
fot. Tomasz Gawlik
Wszystko zaczęło się w wodzie…
Około 50 mln lat temu w miejscu gdzie dzisiaj mamy m.in. Karpaty był głęboki zbiornik morski tzw. Ocean Tetydy – prehistoryczne morze, miejsce w którym zaczyna się historia ,,Skamieniałego Miasta”. Uchodzące do niego rzeki niosły ze sobą wszelkiego rodzaju drobiny pochodzące z niszczenia lądu. Były to głównie piaski i żwiry, które odkładały się na podmorskich zboczach i dnie przez miliony lat. Pod wpływem własnego ciężaru i różnych substancji rozpuszczonych w wodzie, które działały jak spoiwo początkowo luźne okruchy uległy lityfikacji czyli zespojeniu luźnych drobin w litą skałę. Masy skalne zalegające pod wodą w wyniku alpejskich ruchów górotwórczych zostały wypiętrzone oraz pofałdowane. Dzisiaj większość tych osadów ukryta jest pod warstwą gleby jako tzw. flisz karpacki – pokłady skalne zbudowane z piaskowców i łupków. W niektórych miejscach ,,wyrastają” jednak z pod ziemi twarde, znacznie odporniejsze na erozję piaskowcowe głazy – tak jest m.in. w ,,Skamieniałym Mieście”.
Skała ,,Borsuk”
fot. Tomasz Gawlik
,,Borsuk”, ,,Piramidy”, ,,Skałka z krzyżem”, ,,Ratusz”
W zachodniej części ,,Skamieniałego Miasta” znajduje się skała ,,Ratusz” prowadzi do niej kładka położona nad drogą wojewódzką a na skale znajduje się platforma widokowa. Ze skałą związana jest legenda o dawnych rajcach miejskich, których to praca prowadziła mieszkańców do ubóstwa natomiast oni sami opływali w bogactwach. Bóg widząc tą niesprawiedliwość zamienił ratusz wraz z jego rajcami w olbrzymi głaz.
We wschodniej części rezerwatu znajdziemy ,,Skałkę z krzyżem”. Według legendy ówczesny proboszcz parafii w Ciężkowicach często pogrywał z diabłem w karty. Podczas jednej z gier przegrał wszystkie pieniądze i zastawił również kościół. W niedzielną sumę diabeł zamienił kościół razem z znajdującymi się w nim ludźmi i proboszczem w olbrzymi głaz. Po kościele został jedynie krzyż znajdujący się na szczycie skały.
W rezerwacie znajdziemy również skały o nazwach: ,,Jajo żółwia”, ,,Pianino” czy ,,Orła” i wiele innych.
Platforma widokowa na skale ,,Ratusz”
fot. Tomasz Gawlik
Skalne, skamieniałe, miasto, miasteczko...
Do dzisiaj turyści, wędrowcy a nawet mieszkańcy Ciężkowic mają problem z wypowiedzeniem poprawnej nazwy tego niezwykłego miejsca. Dla wielu jest to ,,Skalne Miasto”, inni na określenie grupy piaskowcowych głazów mają bardziej wyszukaną nazwę ,,Skamieniałe Miasteczko”. Wielu nazywa je po prostu ,,Skałkami”. Słysząc te określenia z pewnością wiemy o jakie miejsce chodzi, warto jednak pamiętać, iż poprawna nazwa ciężkowickiego rezerwatu to ,,Skamieniałe Miasto”.
Skała Czarownica.
fot. Tomasz Gawlik
Rezerwat... Co to za miejsce?
,,Skamieniałe Miasto”
fot. Tomasz Gawlik
Niezwykłość, wyjątkowość, zjawiskowość ciężkowickich skał znana była lokalnym mieszkańcom od dawna. Już przed II wojną światową proponowano ochronę tego miejsca. Od 1931 r. piaskowcowe skały objęto ochroną jako pomnik przyrody. Dopiero 12 lipca 1974 r. w miejscu tym powołano rezerwat.
Czym jest rezerwat przyrody?To jedna z form ochrony przyrody, która ma na celu ochronę szczególnie miejsc ważnych z przyrodniczego punktu widzenia. Poza piaskowcowymi wychodniami skalnymi w rezerwacie ,,Skamieniałe Miasto” chronione są m.in.: co najmniej 124 gatunki roślin naczyniowych, liczne gatunki mchów, wątrobowców i porostów, zbiorowiska leśne: kontynentalny bór mieszany czy grąd subkontynentalny. Wielu turystów bagatelizuje słowo rezerwat więc warto przypomnieć co możemy a czego nie możemy robić wędrując przez rezerwat.
Przede wszystkim powinniśmy się poruszać po wytyczonych szlakach lub ścieżkach dydaktycznych. ,,Skamieniałe Miasto” zwiedzimy podążając za znakami niebieskiego szlaku pieszego.
W rezerwatach nie możemy niszczyć lub pozyskiwać rosnących w nim roślin.
Podobna sytuacja obejmuje również grzyby. Napotkany nawet najbardziej dorodny okaz borowika powinien pozostać w miejscu, w którym rośnie.
W rezerwatach obowiązuje zakaz pozyskiwania i niszczenia skał. Pamiętajmy o tym wędrując przez ciężkowicki rezerwat.
To tylko kilka z obowiązujących na terenach rezerwatów zakazów. Pamiętajmy o tym by nasza obecność w rezerwacie powinna odbyć się z jak najmniejszą szkodą dla przyrody jaka w nim się znajduje. Tu mu jesteśmy gośćmi a przyroda gospodarzem. Warto o tym pamiętać!
Złota pinezka Map Google
W 2022 r. rezerwat ,,Skamieniałe Miasto” w Ciężkowicach został nagrodzony złotą pinezką Map Google. Jest to szczególne wyróżnienie, gdyż w całej Polsce na podstawie opinii turystów wyróżniono 15 miejsc. W tej grupie znalazło się 5 rezerwatów przyrody w tym rezerwat ,,Skamieniałe Miasto”. Warto również dodać, iż logo Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego znajduje się jedna ze skał ,,Skamieniałego Miasta”. Czy wiecie co to za skała…? … sprawdźcie sami…😊
Na dzisiaj tyle! Warto w długi, majowy weekend zajrzeć do ,,Skamieniałego Miasta” i innych atrakcji Ciężkowic. Jest ich tutaj naprawdę wiele!