Gwara pogórzańska

Gwara naszej części pogórza należy do gwar południowomałopolskich, dla których zaproponowano określenie Pogórze. Tak wydzielone Pogórze rozciąga się od granicy z dialektem śląskim na zachodzie, poprzez Nowy Sącz, aż po granice z tzw. pograniczem wschodnim młodszym, powstałym na podłożu ukraińskim, tj. po orientacyjną granicę wyznaczoną przez miejscowości Jasło i Ropczyce. Na północy granica pogórza (jako krainy geograficznej) sięga po Tarnów. Całe Pogórze jest terenem bardzo zróżnicowanym gwarowo, przechowującym sporo właściwości archaicznych, co wynika z położenia tych gwar na peryferiach polskiego obszaru językowego. Niektórzy językoznawcy zrównują dialektologiczne Pogórze wschodnie z dawną Ziemią Biecką [www.gwarypolskie.uw.edu.pl]. Jedną z najistotniejszych cech odróżniających gwary Pogórza wschodniego od zachodniego jest tzw. wąska wymowa kontynuantu staropolskiej nosówki krótkiej „ą” (odpowiednika literackiego ę), w postaci „yn” (typ tyndy – ‘tędy’) w przeciwieństwie do sądeckiego typu tądy (z nosowym a!). Więcej o cechach ogólnych pogórzańskiej gwary możecie znaleźć w artykule wskazanym w źródłach pod niniejszym tekstem. W dalszej części tego bloga chciałbym się pochylić dokładniej nad gwarowymi przezwiskami.