Bóbr europejski (Castor fiber)
Gatunek ziemnowodnego gryzonia. W celu pokonania jakieś przeszkody, potrafi budować stopnie, po których może się wspinać. Świetnie pływa – potrafi 15 minut przebywać pod wodą na jednym wdechu. Zaniepokojony – uderza ogonem w wodę, ostrzegając inne bobry i jednocześnie strasząc nieproszonego intruza.
❗️ Bóbr objęty jest ochroną częściową ❗️ Zniknął z terenu Karpat i ich pogórza około XVI wieku. Powrócił dzięki prowadzonej od lat 80. XX wieku reintrodukcji. W Tenczyńskim Parku Krajobrazowym w Puszczy Dulowskiej, w 1985 roku osiedlono dwie pary bobrów. Sprzyjające warunki oraz ochrona spowodowała zadomowienie się tych gryzoni. W wyniku tego zalane zostało aż 20 ha lasów. Obecnie w Puszczy Dulowskiej żyje ok. 40 bobrów.
[ Ścinanie drzew ]
Bobry odżywiają się miękkimi, drobnymi gałązkami drzew liściastych. Latem, oprócz młodych gałązek, zjadają rośliny zielne oraz podziemne kłącza. W tym czasie przygotowują sobie również zapasy na zimę – zbierają gałązki, a następnie układają w sterty tuż pod powierzchnią wody. Dzięki temu, gałązki długo pozostają świeże, jak w lodówce. Pozostałe, grubsze gałęzie oraz konary ze ściętego drzewa wykorzystują jako budulec żeremia i tamy.
[ Transport drewna / kanały transportujące ]
Bobry dość nieudolnie poruszają się po lądzie. Stąd do transportowania drewna wykorzystują wcześniej wybudowane kanały transportowe. Często rozciągają się one w głąb lądu, umożliwiając penetrację oraz dostęp do bardziej oddalonych drzew.
Bóbr europejski (Castor fiber)
[ Enklawa przyrodnicza “Bobrowisko” ]
Doskonałym miejscem do obserwacji bobrów jest enklawa przyrodnicza „Bobrowisko” znajdująca się nieopodal Starego Sącza. Wprawdzie nie znajduje się ona na terenie parku krajobrazowego ale w jej powstawaniu mieliśmy swój udział – wspomagaliśmy ten projekt przyrodniczo. Miejsce to posiada czatownie do obserwacji bobrów. Dzięki temu dużo łatwiej jest nam podpatrywać życie tych gryzoni. Oprócz czatowni przygotowane zostały drewniane pomosty po podmokłych terenach. Tak więc możemy przejść suchą stopą dotychczas niedostępne tereny.
[ Aktywność bobrów ]
Największą aktywność bobry wykazują nocą oraz o zmierzchu. Doskonałym okresem do oglądania bobrów jest świt – po całej nocy, bobry są mniej czujne i dużo łatwiej jest je obserwować.
[ Tamy i żeremia ]
Nieodzownym elementem środowiska bobrów są tamy i żeremia. Tamy spiętrzają wadę aby bobry miały lepsze warunki siedliskowe. Natomiast żeremia są to gniazda bobrów składające się ze sterty gałęzi wymieszanych z błotem i mułem. Co ciekawe, wejście do żeremia znajduje się pod wodą. We wnętrzu znajduje się kilka komór, natomiast jest sucho. Zdarza się, że zamiast typowego żeremia, bobry mieszkają w norach wykopanych w skarpach, tuż nad brzegiem. Również w tym przypadku wejście znajduje się pod wodą.
—
Zdjęcie: tama oraz żeremie bobrów.
[ Mogą wyrządzić szkody ]
Z lewej strony zdjęcia widzimy ścięte drzewa przez bobry; w centralnej – spiętrzenie wody (tama). Z prawej strony dostrzec możemy rozlewanie się rzeki na sąsiednie łąki.
[ Zwiększenie bioróżnorodności ]
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, bobry ścinają drzewa w bezpośrednim sąsiedztwie rzek i jezior. Uznać to możemy za niszczący efekt ich pracy. Z drugiej strony działalność bobrów sprzyja retencji wód czyli gromadzeniu w środowisku. Pamiętać należy, że zmiana siedlisk i ich zalewanie sprzyja powstawaniu nowych, mokrych i bagiennych terenów, gdzie zwiększa się różnorodność biologiczna. Dotyczy to zarówno flory jak i fauny.
[ Działanie człowieka ograniczające działalność bobrów ]
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, bobry nieustannie ścinają drzewa, budują tamy i starają się spiętrzyć wodę. Ze względu na szkody jakie mogą wyrządzić, człowiek stara się im to uniemożliwić. W tym celu można zamontować rurę przechodzącą przez tamę, tak by przepuszczała wodę. Wlot rury otoczony jest siatką (z małym marginesem bezpieczeństwa) aby uniemożliwić zatkanie rury. Bobry nie są w stanie zatkać tak przygotowanego zabezpieczenia. Dzięki temu kontrolujemy wysokość spiętrzenia wody i nie niszczymy pracy bobrów.
Zdjęcie: tama bobrów na byłej piaskowni / Gmina Bukowno /.